Reformerend of ‘ge’-reformeerd?

Vandag is 31 Oktober. Op dié dag in 1517, het Martin Luther die 95 stellinge teen die kerkdeur in Wittenberg vasgespyker. Dit het die reformasie begin.

Daar is ’n groot verskil tussen om Gereformeerd te wees en om reformerend te wees. Die een is in die verlede tyd, die ander een is ’n werkwoord. Die een verwys na iets wat eenmaal gebeur het, die ander na iets wat steeds moet gebeur. In die woord “ge-reformeerd” lê daar iets van ’n afgehandelde gedagte: die gevoel dat alles klaar is, dat ons reeds die waarheid het, en dat ons nou net moet bewaar wat daar is. Maar in die woord reformerend lê daar beweging. Dit dui op ’n aksie wat voortdurend deur die Woord van God gevorm en herskep word.

Die Reformasie van die sestiende eeu het nie ’n voltooide projek nagelaat nie, maar ’n beginsel neergelê van ecclesia reformata semper reformanda secundum verbum Dei (die hervormde kerk moet altyd weer hervorm word volgens die Woord van God). Hierdie gesindheid is die hart van die Reformasie self. Wanneer die kerk ophou om onder die Woord te buig, en voortdurend te reformeer, word dit ’n museum van herinneringe sonder geestelike groei.

Ons bevestig met dankbaarheid die ekumeniese belydenisse van die kerk – die Apostoliese-, die Niceense- en die Athanasius-belydenisse. En ons staan by die groot Gereformeerde belydenisskrifte: die Nederlandse Geloofsbelydenis, die Heidelbergse Kategismus, en die Dordtse Leerreëls. Hulle is die vrug van Bybelse denke, nie net ’n historiese tradisie nie. Tog is dit moontlik om hierdie belydenisse te eer sonder om te leef wat hulle verkondig.

Die apostel Jakobus herinner ons daaraan dat “geloof sonder werke dood is” (Jak. 2:26). Op dieselfde manier is Gereformeerdheid sonder “reformasie” dood. Wanneer leer en lewe geskei word, word die geloof ’n koue stelsel eerder as ’n lewende verhouding met Christus.

Om reformerend te wees, beteken om deur geloof te lewe. Die Reformasie het begin met sola fide — deur geloof alleen en dit bly die pad waarop die gelowige wandel. Hierdie geloof is nie ’n abstrakte beginsel nie, maar ’n vertroue op Christus wat die lewe hervorm. ’n Kerk wat werklik reformerend is, toon die vrug van geloof: eerbied vir ouers, liefde en trou in die huwelik, die opvoeding van verbondskinders in die vrees van die Here, en eerbare arbeid in die daaglikse roeping.

Maar geloof wat net die oue wil bewaar, sonder om dit uit te leef, word maklik koud. “Ge-reformeerd” raak dan ’n kultuur eerder as ’n geloof.

Ons verwerp die gedagte dat Gereformeerd-wees gelyk is aan ’n tradisionalisme wat blind is vir die hede. Tradisie het waarde, maar slegs wanneer dit die lewende Woord van God dien. Waar tradisie die Skrif oorheers, moet die tradisie self hervorm word. Gereformeerde tradisie is altyd gehoorsaamheid aan die Woord, nie bloot ’n nostalgie oor die verlede nie.

Ons glo dat die Here Jesus Christus Here is oor elke aspek van die lewe: die huis, die werkplek, die universiteit, die regering, en die kultuur. Hierdie erkenning begin by aanbidding. Elke Sondag, wanneer die gemeente saamkom om te aanbid, vier ons Christus se reg oor die ganse skepping.

Wanneer Gereformeerdheid net ’n identiteit word, word dit ’n skuilplek vir gemak. Dan raak mense trots daarop om “van die Gereformeerde tradisie” te wees, sonder om self die koste van reformasie te bereken. Hulle bewonder Luther en Calvyn, maar deel nie hulle moed nie. Hulle verdedig die belydenisse, maar dra nie die kruis daarvan nie. ’n Kerk wat nie reformerend dink nie, het ’n teologie sonder trane, ’n geloof sonder werke en ’n kerk sonder sending.

Is ons reformerend, of net “ge”-reformeerd? Die antwoord lê in ons lewe. Om reformerend te wees, suiwer dit wat nie suiwer is nie, al is dit dikwels ongerieflik of selfs seer.