Die gebruik van die woord ‘natuur’ in Romeine 1

deur: prof. Gerrit Smit

Die eerste hoofstuk van Paulus se brief aan die Romeine bevat ’n belangrike uiteensetting van die oorsprong en gevolge van sonde. ’n Sleutelmotief in hierdie gedeelte is die begrip “natuur”, wat Paulus gebruik om sowel openbaring as etiek en oordeel te beskryf. In die Griekse teks is kombinasies van “natuur” gebruik, insluitend physis (φύσις) en verwante frases soos para physin (παρὰ φύσιν). Hier fokus ons op die verskillende gebruike van “natuur” in Romeine 1:18–32 aan die hand van drie teologiese betekenisse: as algemene openbaring, as morele orde, en as oorsaak vir oordeel.

1. Natuur as algemene openbaring in die skepping

In Romeine 1:19–20 lê Paulus die grondslag vir sy aanklag teen die heidene deur te argumenteer dat die kennis van God aan alle mense bekend is deur die skepping. Hy skryf: “...omdat wat van God geken kan word, in hulle openbaar is, want God het dit aan hulle geopenbaar. Want sy onsigbare dinge kan van die skepping van die wêreld af in sy werke verstaan en duidelik gesien word, naamlik sy ewige krag en goddelikheid, sodat hulle geen verontskuldiging het nie…” (1953-vertaling).

Die sleutelterm hier is die frase ta poiēmata (τὰ ποιήματα), wat verwys na die “dinge wat gemaak is” — die skeppingsorde. Paulus beklemtoon dat God se aoratá (ἀόρατα, “onsigbare dinge”) — veral sy ewige krag (ἀΐδιος δύναμις) en Goddelikheid (θειότης) — deur die natuur sigbaar is en dat hierdie openbaring genoegsaam is om die mens sonder verskoning (ἀναπολόγητος) te laat (vergelyk NGb. art. 2).

Hierdie gebruik van natuur dui dus op die klassieke beginsel van algemene of natuurlike openbaring, naamlik dat God Homself deur die geskape orde aan die mens openbaar deur die natuur, selfs buite die grense van die besondere openbaring of die Skrif.

2. Natuur as verdraaide morele orde

Nadat Paulus die mens se skuld ten opsigte van algemene openbaring uiteengesit het, beweeg hy na die gevolge van die onderdrukking van hierdie waarheid. In Romeine 1:21–23 stel hy dit duidelik dat, alhoewel die mensdom God ken deur die natuur, hulle Hom nie as God vereer nie. In plaas daarvan het hulle denke vergeefs geword (ἐματαιώθησαν) en hulle harte is verduister.

Hierdie verskuiwing dui op ’n tweede gebruik van “natuur”: nie alleen die natuur self nie, maar ook die mens se waarneming daarvan is verdraai en verduister deur sonde. Hierdie verdraaiing lei tot afgodery, waar die skepping aanbid word in plaas van die Skepper — ’n omkering van die natuurlike orde.

Hierdie verduistering van die verstand dra die implikasie dat sonde nie net ’n daad van rebellie teen God is nie, maar ook ’n epistemologiese mislukking: die mens sien nie meer die skepping as getuie van God nie, maar gebruik dit as basis vir selfgesentreerde aanbidding.

3. Natuur as sedelike norm

Die derde gebruik van die begrip “natuur” kom voor in Romeine 1:26–27, waar Paulus sedelike praktyke bespreek wat teen die natuurlike orde is: “…hulle vroue het die natuurlike verkeer verander in dié wat teen die natuur is; en net so het ook die manne die natuurlike verkeer met die vrou laat vaar en in hulle wellus teenoor mekaar ontbrand…”

Die frase kata physin (κατὰ φύσιν, “volgens die natuur”) word hier geïmpliseer, terwyl para physin eksplisiet die gedrag as teen die natuur beskryf. Hierdie gebruik van “natuur” het nie slegs biologiese betekenis nie, maar het ’n etiese dimensie: dit dui op die skeppingsorde wat God self vasgelê het. Die Bybel baseer etiek dus nie slegs op die Mosaïese wet nie, maar op ’n skeppingsgegewe standaard wat alle mense behoort te erken.

Hierdie morele dimensie van die natuur verteenwoordig ’n belangrike element van die klassieke Christelike morele etiek, waarbinne morele dade geëvalueer word aan die hand van hulle ooreenstemming met die skeppingsdoel. Dié wat die geskape geslagtelikheid misken, verdraai die skeppingsdoel (natuurlike orde) van God.

4. Natuur as Goddelike oordeel

Paulus gaan voort om die gevolge van die verwerping van die natuurlike orde aan te dui. Hy verklaar dat God hulle “oorgegee het” (παρέδωκεν) aan ’n verwerplike gesindheid (ἀδόκιμον νοῦν) — ’n verstand wat nie meer in staat is om die wil van God te onderskei nie.

Hierdie oordeel is beide passief en aktief. God laat toe dat mense self hulle eie verdorwenheid voltrek, en daarin lê die oordeel. Dit wys dat die verwerping van die natuur — as openbaring én as morele standaard — lei tot ’n vorm van verlies aan ‘n morele kompas, wat in homself ’n vorm van straf is.

Gevolgtrekking

Paulus se gebruik van natuur in Romeine 1 funksioneer op drie vlakke:

1. Openbaringsvlak – Die natuur openbaar God aan almal.
2. Normatiewe vlak – Die natuur stel ‘n standaard vir menslike gedrag.
3. Oordeel– Die verwerping van die natuur soos God dit geskape het bring die oordeel van God.