Wat glo die Ou Apostels?
Edward Irving
deur prof. GDS Smit
Die Ou Apostels: Ontstaan, geskiedenis, Teologie en Bybelse beoordeling
1. Ontstaan van die Ou Apostels
Die Ou Apostelsekte het sy oorsprong in die vroeë 19de eeu onder leiding van Edward Irving (1792–1834), ‘n Skotse predikant van die Church of Scotland. Irving het geglo dat die kerk die apostoliese ampte van Efesiërs 4:11 moes herstel, insluitend apostels, profete, evangeliste en herders/leraars. Hy het ook die wederkoms van Christus beklemtoon en geglo dat die herstel van hierdie ampte noodsaaklik was vir die voorbereiding van die kerk op Christus se terugkeer. Irving se leerstellings, veral sy siening dat Christus ‘n sondige menslike natuur gehad het, het tot sy skorsing as predikant gelei. Na sy afsetting het hy en sy volgelinge die Catholic Apostolic Church gestig, wat later bekend gestaan het as die Ou Apostelkerk. Later het die Nuwe apostelkerk afgestig van die groep.
2. Geskiedenis van die Apostelsekte
In 1835 het die beweging twaalf apostels aangestel, elk verantwoordelik vir ‘n spesifieke geografiese gebied of nasie. Hierdie apostels het geglo dat hulle ‘n spesiale roeping het om die kerk voor te berei vir die wederkoms van Christus. Na die dood van sommige van die “apostels” het verdeeldheid ontstaan oor die vraag of hulle vervang moes word. Hierdie verdeeldheid het gelei tot die ontstaan van twee groepe: die Ou Apostels, wat geglo het dat die oorspronklike apostels nie vervang moes word nie, en die Nuwe Apostels, wat geglo het dat nuwe apostels aangestel moes word om die werk voort te sit. Die Nuwe Apostel Kerk het uiteindelik uit hierdie oorspronklike beweging voortgespruit en die Ou- en Nuwe Apostelkerk het wêreldwyd versprei, ook in Suid-Afrika. Die Apostelkerk het in Suid-Afrika gevestig na aanleiding van die sendingwerk van “apostel Klibbe” (wat beskou word as die eerste apostel vir Afrika) en sy familie in die 1880’s.
3. Teologie en leer van die Apostelsekte
3.1 Christologie
Die Ou Apostels aanvaar ‘n ou dwaalleer wat in die vroeë kerk voorgekom het, naamlik die “adopsianisme”. Adopsianisme beweer dat Jesus as gewone mens gebore is en later deur God as Sy Seun “aangeneem” is (vandaar die woord wat ooreenstem met die Engelse woord “adopt”). Hierdie siening ontken die ewige goddelikheid van Christus en is in stryd met die Bybelse en Christelike leer dat Christus van ewigheid af die Seun van God is (vgl. Joh. 1:1-4).
3.2 Apostoliese gesag en verlossing
In hulle geloofsbelydenis wyk hulle af van die tradisionele Christelike belydenis in die twaalf artikels en voeg by: “we believe…in the Apostle sent to us as the anointed of Jesus Christ”. Die Apostelsekte glo dat die apostels ‘n rol speel in die verlossing van gelowiges. Hulle leer dat toegang tot God se vergifnis, sakramente en redding slegs deur die apostels moontlik is. Hierdie siening gee die apostels ‘n buitengewone gesag en plaas hulle as tussengangers tussen God en mense (kyk bv. na Lied 305 vers 6 in hulle amptelike Liedbundel “Sing Emmanuel”). Die apostel kom dus as “gesalfde” tussen God en die mens staan as middelaars, ‘n rol wat net Christus kan vervul volgens die Bybel.
3.3 Skrifbeskouing
Die Apostelsekte aanvaar die Bybel, maar glo dat die interpretasie daarvan ondergeskik is aan die openbaring en leer van die apostels. Hierdie benadering gee die apostels die finale gesag in leerstellige aangeleenthede en lei tot afwykings van die tradisionele verstaan van die Skrif.
3.4 Sakramente
Die Apostelsekte erken drie sakramente teenoor die Bybel se twee:
-
Doop: Beskou as die eerste stap in die verlossingsproses, waardeur ‘n persoon in die gemeenskap van gelowiges opgeneem word.
-
Verseëling of aanneming: ‘n Sakrament waardeur die gelowige, deur die handoplegging van ‘n apostel, die Heilige Gees “ontvang” en as kind van God aangeneem word (vergelyk hulle amptelike Liedbundel: Sing Emmanuel, Lied 171).
-
Nagmaal: Beskou as ‘n ware gemeenskap met Christus, waarin die brood en wyn die liggaam en bloed van Christus verteenwoordig.
Hierdie sakramente word as noodsaaklik vir redding beskou en word slegs deur apostels of deur hulle gemagtigde bedienaars bedien.
In hulle geloofsbelydenis sê hulle: “We believe…in the administering, through the living for the dead, of the three Holy Sacraments unto the souls in the realm of the dead”. Hulle glo dat lewende gelowiges op aarde sakramente kan bring ten bate van siele wat reeds dood is.
Hierteenoor leer die Heidelbergse Kategismus Vraag en Antwoord 66:
“Die sakramente is heilige sigbare tekens en seëls, deur God ingestel om ons deur die gebruik daarvan beter te laat verstaan en te verseker van die belofte van die evangelie: naamlik dat Hy ons uit genade die vergifnis van sondes en die ewige lewe skenk, op grond van die een offer van Christus aan die kruis.”
Daar is geen sprake van sakramente vir dooies in die Bybel nie.
4. Wat sê die Bybel en die gereformeerde belydenis?
Die Ou Apostelsekte, wat uit Edward Irving ontstaan het, plaas klem op die rol van apostels as sigbare verlossers vir die mens. Hierdie beweging het ‘n teologie ontwikkel waarin goeie werke en die voorbeeld van apostels sentraal staan in die proses van verlossing. Hierdie siening verteenwoordig egter ‘n ernstige afwyking van die Bybelse leer aangaande redding, Christus se unieke verlossingswerk, en die rol van geloof. Vanuit ‘n gereformeerde en Bybelse perspektief is dit noodsaaklik om hierdie leer krities te beoordeel en te wys waarom dit strydig is met die ware evangelie van Jesus Christus soos dit in die Bybel geleer word.
Die leer van die Ou Apostels oor goeie werke
Die Ou Apostelsekte leer dat die apostels as “lewende Christusse” optree, en dat gelowiges deur hulle voorbeeld en goeie werke ander mense kan verlos. Hulle slagspreuk, “Ons glo nie aan ’n dooie Christus nie, maar aan ’n lewende apostel,” dui op ‘n leer van verlossing wat Christus vervang met ‘n mensgesentreerde stelsel van goeie werke. Hierdie siening plaas die mens se prestasie in die middel en maak verlossing afhanklik van menslike dade eerder as van God se genade alleen. Dit is in wese ‘n herhaling van die dwaling wat die Reformasie beveg het: dat goeie werke ’n voorwaarde vir of bydrae tot verlossing sou wees.
Wat die Bybel leer en hoe dit verskil van die Ou Apostels se standpunte?
Verlossing is deur genade alleen
Die Bybel leer onomwonde dat verlossing nie op grond van werke verkry word nie, maar uitsluitlik deur die genade van God, deur geloof in Jesus Christus. Efesiërs 2:8–9 stel dit duidelik:
“Want uit genade is julle gered, deur die geloof, en dit nie uit julleself nie: dit is die gawe van God; nie uit die werke nie, sodat niemand kan roem nie.”
Hieruit blyk dat geen goeie werke, hoe voorbeeldig ook al, ‘n bydrae tot ’n persoon se verlossing kan lewer nie. Dit is uitsluitlik ‘n genadegawe van God.
Christus alleen is die Verlosser
In Handelinge 4:12 word Christus as die enigste Verlosser vir die mensdom bevestig:
“En die saligheid is in niemand anders nie, want daar is ook geen ander Naam onder die hemel wat onder die mense gegee is, waardeur ons gered moet word nie.”
Die Ou Apostels se leer dat ander mense sigbare verlossers kan wees, ontken hierdie fundamentele Bybelse waarheid. Dit plaas sondige mense in ’n rol wat alleen die volmaakte Christus toekom.
Christus se voldoende offer
Hebreërs 10:12 verkondig die finaliteit en volkomenheid van Christus se offer:
“…maar Hy het, nadat Hy een slagoffer vir die sondes gebring het, vir altyd gaan sit aan die regterhand van God.”
Christus se eenmalige, volmaakte offer aan die kruis is volkome en voldoende vir die versoening van die sondes van die wêreld. Daar is geen verdere of aanvullende offer of bemiddeling nodig deur mense nie — nie deur apostels, priesters of enige ander mense of hemelse wesens nie.
Goeie werke as gevolg, nie as voorwaarde van verlossing nie
Efesiërs 2:10 verduidelik die plek van goeie werke in die Christelike lewe:
“Want ons is sy maaksel, geskape in Christus Jesus tot goeie werke wat God vooraf berei het, sodat ons daarin kan wandel.”
Goeie werke volg uit verlossing; hulle is die vrug van die geloof, nie die grondslag of voorwaarde vir redding nie. Deur goeie werke voor te stel as ‘n weg tot verlossing, verdraai die Ou Apostels die Bybelse volgorde van heiligmaking en skep ‘n valse evangelie.
Die Gereformeerde belydenisskrifte bevestig hierdie Skrifwaarhede duidelik. Die Heidelbergse Kategismus (V&A 60) bely:
“…nie op grond van enige verdienste van my kant nie, maar uit loutere genade, reken God aan my die volkome genoegdoening, geregtigheid en heiligheid van Christus.”
Die Nederlandse Geloofsbelydenis (Art. 22) sê:
“Ons glo dat ons saligheid in Jesus Christus bestaan, en dat alles wat ons nodig het vir ons saligheid in Hom gevind word.”
Daar is dus geen ruimte in die Bybelse leer vir ‘n konsep van verlossing deur die voorbeeld of die werke van ander mense nie.
Slot
Die Ou Apostels se leer oor verlossing deur goeie werke en die rol van apostels as sigbare verlossers verwerp die kernwaarhede van die Skrif. Dit is ’n skewe teologie wat die verlossingswerk wat deur Jesus Christus self gebring is, vervang met menslike apostels as middelaars tussen God en mense. Volgens die Skrif word verlossing slegs ontvang deur genade, deur geloof in die eenmalige, volmaakte offer van Christus, sonder bydrae van ons eie werke of die bemiddeling van enige ander mens. Die ware kerk moet bly vashou aan die Bybelse belydenis: Christus alleen, Geloof alleen, Genade alleen, die Skrif alleen, en tot eer van God alleen.
Bronne:
-
-
Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Edward_Irving
-
Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/AdoptionismEncyclopedia Britannica+2Wikipedia+2EBSCO+2
-
GotQuestions.org. https://www.gotquestions.org/New-Apostolic-Church.htmlGotQuestions.org
-
New Apostolic Church International. https://nak.org/en/catechism/8-the-sacraments/New Advent+10nak.org+10nak.org+10
-
New Apostolic Church International. https://nak.org/en/aboutthenac/catechismWikipedia+4nak.org+4nak.org+4
-
Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Real_presence_of_Christ_in_the_EucharistWikipedia
-
Authority—with limits – nac.today. https://nac.today/en/ministry-13-authority-with-limits/nac.today+2nac.today+2nac.today+2
-
Is Holy Sealing merely a New Apostolic phenomenon? – nac.today. https://nac.today/en/the-sacraments-41-is-holy-sealing-merely-a-new-apostolic-phenomenon/nak.org+2nac.today+2nac.today+2
-
New Apostolic Church International. https://nak.org/en/aboutthenac/catechism
-
Britannica. https://www.britannica.com/topic/AdoptionismEncyclopedia Britannica
- https://oldapostolic.church/overview-of-the-old-apostolic-church-oac/
- https://oacww.com/church-governance/
- https://oacww.com/confession-of-faith/
-